Du ký “ Vạn lý độc hành “ , một mình một ngựa sắt Honda wave alpha 100cc đi từ Móng Cái – Đông Bắc Việt Nam đến đảo Phuket – Tây Nam Thái Lan , dự kiến hơn 3 tháng và 10.000km .
Vượt dãy Hoàng Liên Sơn – băng qua đèo Ô Quy Hồ , đến thành phố Lai Châu .
Chặng đường hôm nay khoảng chừng 98km nhưng toàn là đường đèo núi . Cự ly vừa phải – tuy là đường đèo nhưng như vậy là không dài không ngắn , cung đường này mình cũng đã đi qua nhiều lần – từ tây qua đông cũng như là theo hướng ngược lại – từ đông qua tây như hôm nay , nên không lo ngại gì cho hành trình . Sa Pa sáng nay đang tràn ngập trong sương mù giăng mắc khắp nơi nên mình không vội vàng , mặc quần áo cho thiệt ấm , thêm cả áo mưa vì sương nặng lắm , gần như là mưa phùn với những hạt li ti !
Café đã uống trong phòng rồi , vì đi đường mình có đem theo một cây điện trở nấu nước , loại 500W , có thể tự nấu nước sôi trong cái ly nhựa nhỏ 0,3l và vừa uống café . . . ” tự xử ” vừa phát họa chương trình cho lộ trình của ngày hôm đó !
Bây giờ lo ăn sáng cho chắc bụng , nạp năng lượng cho một ngày mới . Đi dạo loanh quanh , từ con dốc đường Phan Si Păng , qua khu chợ cũ , tụt dốc theo phố Cầu Mây , quẹo gắt qua đường xuống thung lũng Mường Hoa . Xong đi ngược lại , đến giữa phố Cầu Mây , phía bên phải có lối đi bằng bậc thang lên phố Hàm Rồng sau lưng nhà thờ . Từ nhà thờ ta qua công viên đầu phố , nơi có trạm xe buýt màu vàng xuống Lào cai , có những phụ nữ dân tộc thiểu số bày bán mấy thứ như hạt dẻ , lan rừng , ngọc cẩu , măng rừng , mật ong rừng v . . . v . . .
Bạn nào còn . . . dư sức xin mời đi tiếp , băng ngang qua công viên là đến khu có nhiều cửa hàng ăn uống và hồ Sa Pa . Hồ nhân tạo , nhỏ vừa – khoảng 5ha – bằng một nửa hồ Hoàn Kiếm , nhưng làm cho thị xã mềm mại thêm , đẹp thêm rất nhiều ! Hồ đủ nhỏ để ta có thể đi một vòng bờ hồ là về lại công viên đầu phố .
Rồi cũng đến lúc tạm biệt Sa Pa , sẽ mang theo nhiều kỷ niệm êm ái trong những ngày vừa qua .
Sa Pa nằm ở độ cao 1.560m , coi như chỉ là lưng chừng trên dãy Hoàng Liên Sơn và nằm bên mặt phía đông nên muốn qua Lai Châu ta còn phải leo lên cao nữa , đến đỉnh đèo Ô Qui Hồ – 1.900m cao nhứt Việt Nam và cũng là ranh giới hai tỉnh Lào Cai và Lai Châu .
Dãy Hoàng Liên Sơn đồ sộ , kéo dài 180km theo hướng tây bắc – đông nam , kết thúc ở đoạn cuối nơi sông Đà uốn cong để nhập vào sông Hồng , chân núi rộng từ 30km đến 70km . Núi này chia các tỉnh Việt Bắc và Tây Bắc thành hai vùng khí hậu rõ rệt : Phía đông , trong đó có Sa Pa , cản lại và nhận tất cả mây gió từ biển Đông đưa vào nên khí hậu thường ẩm ướt , gió , mây và mưa ! Vì núi quá cao và quá to nên hơi ẩm , gió mây mưa đều bị cản lại bên phía đông , còn phía tây bị ảnh hưởng rất ít của khí hậu từ biển mang vào nên thường ấm hơn , ít mưa hơn và khô hơn nhiều !
Thường thì tên núi , tên sông đều có xuất xứ . Ngày xưa người ta lên núi này , vào rừng săn thú , hái thuốc . Trên dãy núi có rất nhiều cây Hoàng Liên , một loại thảo dược quý và thông dụng , nên ta gọi là núi Hoàng Liên , tên chữ là Hoàng Liên Sơn .
Cây Hoàng Liên mọc ở miền núi cao , ẩm ướt . Hoàng Liên có nhiều loài : Xuyên Hoàng Liên , Hoàng Liên ô rô , Hoàng Liên chân chim . . . Cây cao chừng 40cm , sống được nhiều năm . Củ là vị thuốc quý , có vị đắng , công dụng như thuốc kháng sinh , dùng làm thuốc chữa các bệnh gan mật , đau bụng , bị trầy xước , chữa mắt , giải độc , tăng cường sinh lực . . . Đặc biệt Hoàng Liên 3 gai , củ lúc cắt ra có nhựa màu vàng như Tetracyclin !
Tìm cho được Hoàng Liên là công việc hết sức gian khổ . Người ta phải len lỏi vào rừng sâu , leo lên các sườn núi đá chao leo , phải có nhiều kinh nghiệm để tìm cho ra , xác định cho được chỗ khe đá nào mà hầu như suốt ngày không có ánh nắng mặt trời rọi tới , chỗ ấy mới hy vọng có cây Hoàng Liên .
Đỉnh cao nhứt của dãy núi này và cũng là cao nhứt Đông Dương là Phan Xi Păng – cao 3.143m , theo tiếng địa phương là “ Hủa Xi Pan “ , có nghĩa là tảng đá khổng lồ chênh vênh . Mới đây , đầu năm 2016 , một công ty đã tích cực góp phần vào việc . . . hủy hoại môi trường trên dãy núi này bằng cách xây và đã khánh thành cáp treo dài 7km từ Sa Pa lên Phan Xi Păng ! Đây thực sự là một việc cưỡng hiếp thiên nhiên một cách vô cùng thô bạo , và mọi người chúng ta đều biết rằng Phan Xi Păng là đỉnh núi Thiêng Liêng của toàn dân Việt Nam ! Kiếm tiền để bỏ túi riêng , nhóm lợi ích nào đã xúc phạm đến nơi chốn thiêng liêng này chắc chắn sẽ bị trời tru đất diệt , sẽ bị trừng trị thích đáng !
Xin rời đỉnh Phan Xi Păng để xuống quốc lộ 4D từ Sa Pa đi Lai Châu . Km 7 – Thác Bạc , nhưng sương mù nhiều nên chẳng thấy gì , Km 18 là trụ sở Vườn quốc gia Hoàng Liên Sơn , thêm một tí nữa là đến Trạm Tôn . Trước đây Trạm Tôn là nơi xuất phát của một trong ba tuyến chinh phục đỉnh Phan Xi Păng bằng đôi chân con người . Chuyện này bây giờ chắc đã trở thành . . . cổ tích !
Qua khỏi Trạm Tôn vài cây số là đến đỉnh đèo Ô Quy Hồ – cao 1.900m và cũng là ranh giới hai tỉnh Lào Cai – Lai Châu . Đèo Ô Quy Hồ – cũng được gọi là đèo Hoàng Liên Sơn , đọc theo âm Hán – Việt là Ngũ Quy Hà , nghĩa là năm sông tụ lại , đúng hơn thì đèo này là nơi đầu nguồn của năm con sông tỏa ra nhiều hướng !
Từ đỉnh đèo tụt xuống địa phận Lai Châu – mặt phía sườn tây , vẫn là đường đèo dốc cao vực sâu quanh co khúc khuỷu như bên phía Sa Pa – mặt sườn phía đông , nhưng về thời tiết thì hoàn toàn khác và đây cũng là bài học về địa lý vô cùng thú vị ! Không còn sương mù , không còn mưa , không còn lạnh lẽo ẩm ướt , trái lại là ánh nắng chan hòa , trời trong xanh và còn bị . . . nóng nữa !
Gần đến thị trấn Bình Lư , trước khi xuống hết đèo , tại Km 40 có một ngả ba rất lớn : Quẹo tay trái , bắt đầu vào quốc lộ 32 , đi một lèo khoảng 400km qua Mù Cang Chải – Tú Lệ – Nghĩa Lộ – Sơn Tây và về đến . . . Hà Nội , còn quẹo tay phải tiếp tục đi trên quốc lộ 4D thêm 60km nữa , qua vài ngọn đèo ta sẽ đến thành phố Lai Châu .
Nguyễn Chi Hoài Nhơn
